Schizofrenia jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które wpływa na myślenie, uczucia i zachowanie osoby. Objawia się często w postaci halucynacji, urojeń oraz dezorganizacji myślenia. Prawidłowe rozpoznanie i leczenie schizofrenii jest kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów oraz ich zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie.
Diagnostyka schizofrenii
Diagnostyka schizofrenii jest procesem złożonym, wymagającym oceny specjalisty w dziedzinie zdrowia psychicznego, zazwyczaj psychiatry. Proces diagnostyczny obejmuje kilka etapów:
1. Wywiad kliniczny: Lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat objawów, historii choroby oraz funkcjonowania społecznego i zawodowego pacjenta. Ważne jest również zebranie informacji od członków rodziny lub bliskich, którzy mogą dostarczyć dodatkowych danych na temat zmian w zachowaniu pacjenta.
2. Ocena objawów: Schizofrenia jest diagnozowana na podstawie obecności określonych objawów, które mogą obejmować:
- Halucynacje: najczęściej słuchowe, polegające na słyszeniu głosów.
- Urojenia: fałszywe przekonania, które są trudne do zmiany, pomimo dowodów świadczących o ich fałszywości.
- Dezorganizacja myślenia: Przejawia się w postaci niespójnej mowy lub trudności z logicznym myśleniem.
- tzw. objawy negatywne: apatia, wycofanie społeczne, brak motywacji do działania.
3. Badania dodatkowe: Choć nie ma specyficznych testów laboratoryjnych dla schizofrenii, lekarz może zlecić badania krwi, tomografię komputerową (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI) mózgu, aby wykluczyć inne schorzenia mogące powodować podobne objawy, takie jak uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego czy zatrucie substancjami psychoaktywnymi.
Schizofrenia jest diagnozowana zgodnie z kryteriami zawartymi w DSM-5 (Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych) lub ICD-10 (Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób).
Terapia schizofrenii
Leczenie schizofrenii jest wieloaspektowe i zwykle obejmuje współdziałanie farmakoterapii, terapii psychologicznej oraz wsparcia społecznego.
1. Leki przeciwpsychotyczne są podstawą leczenia schizofrenii. Leki te pomagają kontrolować objawy, zwłaszcza urojenia i halucynacje. Dzielą się na leki pierwszej generacji (typowe) oraz drugiej generacji (atypowe). Regularne przyjmowanie leków jest niezwykle istotne dla utrzymania stabilności stanu zdrowia. Odstawienie leków powinno być zawsze przeprowadzane wyłącznie pod nadzorem psychiatry. Poza tym w leczeniu objawów afektywnych, takich jak depresja lub epizody manii mogą być stosowane leki przeciwdepresyjne oraz stabilizatory nastroju.
2. W terapii schizofrenii stosuje się kilka różnych form oddziaływań terapeutycznych. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) pomaga pacjentom radzić sobie z objawami, zmieniać negatywne myśli oraz poprawiać funkcjonowanie społeczne. Terapia rodzinna wspiera rodzinę pacjenta, pomagając zrozumieć chorobę i radzić sobie z wyzwaniami związanymi z opieką nad osobą chorą.
Natomiast trening umiejętności społecznych służy nauczaniu pacjentów efektywnej komunikacji międzyludzkiej i interakcji społecznych.
3. Niezwykle ważne jest również wsparcie społeczne osób chorych na schizofrenię. Wszelkiego rodzaju programy rehabilitacyjne pomagają pacjentom powrócić do pracy lub szkoły, poprawiając ich umiejętności zawodowe i społeczne. Natomiast grupy wsparcia oferują emocjonalne wsparcie oraz możliwość podzielenia się doświadczeniami choroby z innymi osobami dotkniętymi schizofrenią.
Leczenie schizofrenii jest zazwyczaj długoterminowe i wymaga ciągłego monitorowania oraz dostosowywania terapii. Ważne jest, aby pacjenci regularnie uczestniczyli w wizytach kontrolnych u psychiatry, przestrzegali zaleceń dotyczących przyjmowania leków oraz korzystali z dostępnych form wsparcia. Odstawienie leków lub zmiana dawkowania powinna być przeprowadzana wyłącznie za zgodą psychiatry.
Ważnym elementem jest także edukacja pacjenta i jego rodziny na temat choroby oraz sposobów radzenia sobie z nią. Informowanie o potencjalnych skutkach ubocznych leków oraz sygnałach nawrotu objawów może pomóc w ich wczesnym wykryciu i szybkiej interwencji.
Schizofrenia jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które wymaga kompleksowego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego. Dzięki współczesnym metodom leczenia, wiele osób z schizofrenią jest w stanie prowadzić satysfakcjonujące życie, aktywnie uczestnicząc w społeczeństwie. Wczesne rozpoznanie, regularne przyjmowanie leków oraz ścisłe współdziałanie z psychiatrą są kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów.
Diagnoza i terapia schizofrenii w Centrum "Od nowa"
Diagnozowaniem i farmakoterapią psychoz i schizofrenii w naszym zespole zajmuje się lekarz psychiatra z wieloletnim doświadczeniem dr Andrzej Hoc.
Terapię poznawczo-behawioralną w formie indywidualnej oraz terapię wspierającą dla członków rodziny osób cierpiących na schizofrenię oferują psychoterapeuci z zespołu "Od nowa".
Specjaliści pozostają ze sobą w stałym kontakcie w przypadku łączenia farmakoterapii z psychoterapią. Udzielają także informacji nt. dodatkowych form wsparcia na terenie Wrocławia.
Opracowanie: Agnieszka Wochal (studentka psychologii, stażystka pod opieką merytoryczną w zespole "Od nowa"), Olga Dembska (certyfikowany psychoterapeuta).
Bibliografia
- Jarema, M. (2023). Schizofrenia. Rozpoznanie i leczenie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
- Kiejna, A., Małyszczak, K. (2016). Psychiatria podręcznik akademicki. Uniwersytet Medyczny Wrocław.
- Pużyński, S., Wciórka, J. (2007). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. T. 1-2. Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius.
